«ουδέ αίμα μαρτυρίου ημπορεί να εξαλείψη την αμαρτίαν του χωρισμού της Εκκλησίας και της διαιρέσεως, και το να σχίση τινάς την Εκκλησίαν είναι χειρότερον κακόν από το να πέση εις αίρεσιν» Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Κυριακή 6 Απριλίου 2014

ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΙΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 


Α. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Επ’ αφορμής του φαινομένου της κρίσης ιερέων και επισκόπων από λαϊκούς, ένεκα οιονεί εσφαλμένων ή όντως εσφαλμένων συμπεριφορών τους σε ποικίλα θέματα, κάποιοι αρύονται του δικαιώματος να κρίνουν τους ιερείς και τους επισκόπους της Εκκλησίας, επικαλούμενοι συνήθως πως το πράττουν «για λόγους πίστεως» και «όχι για προσωπικά θέματα». Συχνά τέτοιες κρίσεις γίνονται δημοσίως, είτε από τηλεοράσεως είτε από διαδικτύου, χωρίς δικαίωμα αντιλόγου των θιγομένων, καταντά δηλαδή φαινόμενο μονομερές και αυτομάτως άδικο.


Β. ΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΘΕΣΜΙΑ
Σύμφωνα με τον Φωκυλίδη τον Μιλήσιο, σύμφωνα με τα διεθνώς, νομικώς και κοινωνικώς παραδεκτά θέσμια ισχύει η αρχαία ρήση:
«Μηδενί δίκην δικάσης πριν αμφοίν μύθον ακούσης».
Στο πνεύμα των αποδεκτών συχνά περιλαμβάνεται και η αρχή:
«Είναι τιμιότερο να κινδυνεύουμε να σώσουμε έναν ένοχο, παρά να καταδικάσουμε έναν αθώο».
Τα ανωτέρω συχνά καταστρατηγούνται από ανθρώπους που εν ονόματι θρησκευτικής πίστης ή προσωπικής εμπάθειας, κατακρίνουν συνανθρώπους. Συχνό είναι το φαινόμενο και στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας ή πέριξ αυτής, όπου παρουσιάζονται αυτόκλητοι «υπέρμαχοι της ακρίβειας», «φίλοι της καθαρής πίστης», «γνήσιοι ορθόδοξοι χριστιανοί» και λοιποί που κατακρίνουν ορθοδόξους επισκόπους για κάθε λογής αιτία: επιλογή ενδύματος, μήκος… γενειάδας, διάλογος με ετεροδόξους, συμπροσευχές με ετεροδόξους, συμφωτογράφηση (!) με ετεροδόξους ή αλλοθρήσκους, περιεχόμενο ομιλιών τους και οτιδήποτε μπορεί κανείς να φανταστεί. Οι κρίσεις κάποιες φορές είναι κόσμιες, πολλές όμως δεν είναι διόλου κόσμιες και παρεκτρέπονται σε αήθεις ύβρεις, σε ειρωνείες ή ακόμη και συνοδεύονται από περιπαικτικά σχεδιάσματα ή συμπιλήματα δήθεν ενοχικών φωτογραφιών με υπερβολικούς, ψευδείς ή αήθεις τίτλους. Αναρωτιόμαστε εάν αυτοί που αναλαμβάνουν το δημόσιο λόγο κατά των επισκόπων, πέρασαν από το πρώτο και αναγκαίο βήμα της κατ’ ιδίαν διακριτικής επισήμανσης στους «ενοχοποιούμενους» των σφαλμάτων τους, εάν τους γνωστοποίησαν πέραν οιουδήποτε δημοσίου βήματος  τα λάθη τους…


Γ. ΒΑΣΙΚΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
1. Είναι γνωστό πως οι ιερείς και οι επίσκοποι είναι άνθρωποι, όπως όλοι μας, ενδεδυμένοι την ίδια φθαρτή σάρκα και το ίδιο πνεύμα, υποκείμενοι στους ανθρώπινους πειρασμούς και δεσμεύσεις, που δέχθηκαν να ιερωθούν και να προσφέρουν τα ανάξια -όπως όλων- χέρια, σώματα και πνεύματα στην υπηρεσία του Κυρίου, στη διαποίμανση των λογικών προβάτων της στρατευομένης Εκκλησίας, στο να γίνονται αγωγοί της χάριτος του αγίου Πνεύματος, το οποίο είναι Αυτό που τελεσιουργεί τα μυστήρια. Δεν είναι άλλης «κατασκευής» άνθρωποι οι ιερείς και οι επίσκοποι. Ως άνθρωποι σφάλλουν, ως άνθρωποι μπορούν ακόμη και να αγιάζονται, πάντα κατά χάριν του αγίου Πνεύματος. Ενίοτε η συμπεριφορά των κληρικών είναι μεμπτή, ενίοτε αμφισβητούμενη, ενίοτε άμεπτη, όπως ισχύει για κάθε άνθρωπο, που «σάρκα φορεί». Πβ. Λόγο του οσίου Εφραίμ του Σύρου περί ψυχής, παθών και καθαρότητας του νου: http://www.pigizois.net/vivlia/isaak_o_siros/peri_psixis_kai_pathon.htm
2. Σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της, η Εκκλησία έχει δύο τρόπους: είτε ακρίβεια είτε οικονομία, δηλαδή είτε επακριβή τήρηση κανόνων είτε παρέκκλιση από αυτούς, για ποιμαντικούς λόγους. Η Εκκλησία ανέκαθεν θέσπιζε συνοδικώς ιερούς κανόνες, αλλά και πολλάκις επέλεγε την σκόπιμη παρέκκλιση από αυτούς ή την διαφορετική αντιμετώπιση ακριβώς των ίδιων ζητημάτων, αναλόγως τόπου, χρόνου, περιστάσεων, προσώπων. Νομίζουμε πως όλοι μας, βεβαίως και οι θιασώτες της ακρίβειας στα εκκλησιαστικά πράγματα, θα ζητήσουμε από τον Κύριο μια ημέρα -ημέρα κρίσεως!- να εφαρμόσει και επάνω μας την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, και όχι την ακρίβεια, για τις πράξεις και τις παραλείψεις μας, για τα λόγια και τα έργα μας, για τις κρίσεις και τη στάση μας… Γενικά περί της ακρίβειας και της οικονομίας στην Εκκλησία μπορεί κανείς να δει εδώ:
http://www.impantokratoros.gr/72994101.el.aspx
Χαρακτηριστικό παράδειγμα διαφορετικής ποιμαντικής αντιμετώπισης από την Εκκλησία του ίδιου ζητήματος αποτελεί το κάτωθι: Σχετικά με την εισδοχή των αιρετικών αρειανών στην Εκκλησία κατά τον 4ο αιώνα, ο μεν άγιος Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας, επέλεγε αυτή να γίνεται μόνο διά του μυστηρίου του χρίσματος, ο δε άγιος Αμφιλόχιος, επίσκοπος Ικονίου, επέλεγε αυτή να γίνεται διά των μυστηρίων του βαπτίσματος και χρίσματος. Σημειωτέον πως αμφότεροι ήταν άγιοι, αμφότεροι επίσκοποι, συλλειτουργοί, έζησαν τα ίδια χρόνια, οι δε επισκοπές τους ήταν όμορες και αυτοί μεταξύ τους ξαδέρφια! Η πρακτική αμφοτέρων ήταν αποδεκτή από την Εκκλησία, χωρίς ο μεν ή ο δε να θεωρηθεί «υπερβολικός» ή «ελλειμματικός» από την Εκκλησία, όσο και αν και τότε υπήρχαν φωνασκούντες δήθεν υπέρμαχοι της ακριβείας και πικροί κατήγοροι ιερέων και αρχιερέων.
3. Στην Εκκλησία υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ της τάξης των λαϊκών και της τάξης των κληρικών. Εκάστη έχει τη δική της θέση στην Εκκλησία, τις δικές της υποχρεώσεις και δικαιώματα. Δεν γίνεται δεκτό να σφετερίζεται η μία τάξη τα της άλλης, π.χ. οι λαϊκοί την διοίκηση. Την πνευματική ευθύνη της διαποίμανσης του λογικού ποιμνίου έχουν οι προς τούτο διορισμένοι από την Εκκλησία ιερείς και δη όσοι έχουν το πνευματικό αξίωμα, καθώς και οι μητροπολίτες, αρχιεπίσκοποι αυτοκεφάλων Εκκλησιών, πατριάρχες και κυρίως οι κατά τόπους ιερές σύνοδοι. Το πολίτευμα της Εκκλησίας είναι συνοδικό, όπως το όρισε ο Κύριος και οι Απόστολοι, όπως αυτό αντανακλά το πολίτευμα της Τρισηλίου Θεότητας. Πβ. σχετική ομιλία του μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου Βλάχου: http://www.oodegr.com/oode/dogma/synodoi/xarisma_1.htm . Χαρακτηριστικό απόσπασμα από την εν λόγω ομιλία είναι: «Το πολίτευμα της Εκκλησίας δεν έχει εγκόσμια και ανθρώπινη προέλευση, αλλά ουράνια προέλευση και έχει ως αρχέτυπο το επουράνιο πολίτευμα. «Ημών γαρ το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει, εξ ου και σωτήρα απεκδεχόμεθα Κύριον Ιησούν Χριστόν» (Φιλιππισίους γ', 20). Η αναφορά του εκκλησιαστικού πολιτεύματος δεν ευρίσκεται στη γη, αλλά στον ουρανό... Ακόμη, το πολίτευμα της Εκκλησίας δεν εξαντλείται σε επίγειες καταστάσεις και προσδοκίες, δεν αναφέρεται σε εγκόσμιους σχηματισμούς, αλλά συνδέεται με τους Αγίους που είναι οικείοι του Θεού. «Ότι δι’ αυτού έχομεν προσαγωγήν οι αμφότεροι εν ενί Πνεύματι προς τον πατέρα, άρα ουν ουκέτι εστε ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των Αγίων και οικείοι του Θεού» (Εφ. β΄, 18-19). Τα μέλη της Εκκλησίας που ζουν μέσα στο συνοδικό και ιεραρχικό πολίτευμα της είναι συμπολίτες των Αγίων και οικείοι του Θεού. Η Εκκλησία δεν είναι μία ανθρώπινη οργάνωση, αλλά ο Θεανθρώπινος Οργανισμός, το Σώμα του Χριστού. Ήδη με αυτήν τη φράση δηλώνονται τα διάφορα χαρίσματα που ιεραρχικά λειτουργούν στον Θεανθρώπινο Οργανισμό της Εκκλησίας.». Το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας δεν δίνει χώρο σε «αυτοσχέδιες» φωνές οιουδήποτε επιθυμεί ή νομίζει πως δικαιούται να υφαρπάξει τα αντίστοιχα έργα και ευθύνες από τα πρόσωπα ή τις συνόδους που (συνοδικώς) η ίδια η Εκκλησία έχει ορίσει. Περιττό να σχολιάσουμε ότι η έμπρακτη κατάλυση του συνοδικού πολιτεύματος της Εκκλησίας θα μετέβαλλε αυτήν σε χάος, σε «χάβρα Ιουδαίων», σε αιρετική βαβέλ και πεδίο εγωιστικής προβολής πάσης φύσεως προσωπικών απόψεων και αντιπατερικών ερμηνειών του «τι εστί Εκκλησία», όπως συμβαίνει σήμερα στους πολυδιασπασμένους θρησκευτικούς χώρους του προτεσταντισμού και του παλιοημερολογιτισμού. Οι ιεροί κανόνες, όπως έχουν συλλεγεί στο «Πηδάλιον της νοητής νηός» (αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου), οριοθετούν εν αγίω Πνεύματι τα της διοίκησης, ζωής και αυτοσυνειδησίας της Εκκλησίας. Ο δε Απόστολος Παύλος επιτάσσει τα της Εκκλησίας να γίνονται με τάξη, να αποφεύγονται οι έριδες, οι διαφωνίες και οι διχοστασίες, και βεβαίως να υπάρχει ενότητα εν Κυρίω.
4. Η εκκλησιαστική ιστορία μαρτυρά αφ' ενός για αναρίθμητες εφαρμογές των ιερών κανόνων, αφ' ετέρου για αναρίθμητες αποκλίσεις ή και βάναυσες παραβιάσεις αυτών, σε κάθε πεδίο. Είναι η Εκκλησία ένας τέλειος οργανισμός; Όχι, βέβαια! Θεοΐδρυτη, μα και θεανθρώπινη, έχουσα κεφαλή τον Κύριο και σώμα όλους τους ορθοδόξους, ζώντες και τεθνεώτες, είναι φθαρτή και επιδεχόμενη σφαλμάτων κατά το ανθρώπινο μέρος της. Δικαιούμαστε σήμερα να απαιτούμε το «κατά πάντα ορθόν γενέσθαι», το ακριβέστατο ή το τέλειο από την Εκκλησία, συγκεκριμένα από τους ανθρώπους που την συναποτελούν; Όχι, βέβαια, σύμφωνα με την ζωή της Εκκλησίας, τη διδασκαλία του Κυρίου και τη στοιχειώδη λογική! Εγκατέλειψε ποτέ η θεία χάρις την Εκκλησία, διεφθάρη ποτέ η Εκκλησία εντελώς, κατέστη ποτέ αυτοχρήμα ανύπαρκτη, άκυρη, μη αγιαστική; Όχι, βέβαια! «Επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» μας διαβεβαίωσε ο ίδιος ο Κύριος. 
5. Έκαστος πιστός, εκάστη πιστή είναι ένα απειροστιμόριο της Δημιουργίας, ένα ελάχιστο ψιχίο του άρτου, που είναι η Εκκλησία, ένα μόνο κύτταρο στον ζωντανό αυτό οργανισμό, ένα εικονοστοιχείο στο πανάγιο πρόσωπο του Κυρίου. Εντούτοις, όλοι/όλες έχουμε άπειρη σημασία για τον Κύριο και για τους συνανθρώπους μας, ο Κύριος διεκδικεί καθέναν/καθεμία μας από την απώλεια, σαν να είμαστε έκαστος/εκάστη το απολωλός πρόβατον της παραβολής: 3 εἶπε δὲ πρὸς αὐτοὺς τὴν παραβολὴν ταύτην λέγων· 4 τίς ἄνθρωπος ἐξ ὑμῶν ἔχων ἑκατὸν πρόβατα, καὶ ἀπολέσας ἓν ἐξ αὐτῶν, οὐ καταλείπει τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ πορεύεται ἐπὶ τὸ ἀπολωλὸς ἕως οὗ εὕρῃ αὐτό;  5 καὶ εὑρὼν ἐπιτίθησιν ἐπὶ τοὺς ὤμους αὐτοῦ χαίρων,  6 καὶ ἐλθὼν εἰς τὸν οἶκον συγκαλεῖ τοὺς φίλους καὶ τοὺς γείτονας λέγων αὐτοῖς· συγχάρητέ μοι ὅτι εὗρον τὸ πρόβατόν μου τὸ ἀπολωλός.  7 λέγω ὑμῖν ὅτι οὕτω χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἢ ἐπὶ ἐνενήκοντα ἐννέα δικαίοις, οἵτινες οὐ χρείαν ἔχουσι μετανοίας.  Ως λογικά πρόβατα, ουδείς/ουδεμία από εμάς επιφορτίστηκε ποτέ με τον ρόλο του «σωτήρα» της λογικής ποίμνης, της Εκκλησίας, ή με τη θέση του «αναγκαίου ιεραπόστολου» για την οιακοστροφία Της. Ένας ο Δομήτωρ της Εκκλησίας, Ένας η Κεφαλή Αυτής, Ένας ο Πλοηγός της νοητής νηός. Οι «εξ αριστερών» πλάνες των κληρικών (πραγματικές ή νομιζόμενες), τις οποίες κάποιοι με πείσμα στηλιτεύουμε, δεν αποτελούν «αιτία», αλλά μόνο αφορμή για τις δικές μας «εκ δεξιών» πλάνες, σύμφωνα με τις οποίες αυτοπαρασυρόμαστε σε «ανάληψη ιερού αγώνος» προς «σωτηρία» της Εκκλησίας από παντοίες επιβουλές.  Οι αιτίες είναι βαθειές, είναι κρυφές ρίζες στην ψυχή μας, που συνήθως έχουν να κάνουν με έλλειψη εμπιστοσύνης στην θεία πρόνοια, «ηθική αυτάρκεια» και βεβαίως έπαρση. Έτσι ευθέως αντιστρατευόμαστε τον ίδιο τον Κύριο που είπε: «Όταν κάνετε όλα, όσα έχουν διαταχθεί σ’ εσάς, να λέτε “είμαστε αχρείοι δούλοι”». Ας μην ανησυχούμε για την πορεία της Εκκλησίας, η οποία δήθεν εναπόκειται σε όσους κρίνουμε ως «αναξίους ιερείς, επισκόπους και πατριάρχες», οπότε «αυτοκαλούμαστε προθύμως» να τους «αντικαταστήσουμε» με τις γνώσεις μας ή με την «γνήσια ορθοδοξία μας». Δεν καθοδηγούν αυτοί την Εκκλησία εμφανώς, αλλά ο Κύριος αφανώς και Αυτός ποτέ δεν Την εγκαταλείπει.

Ας δούμε έναν σχετικό λόγο του αγίου Νικολάου Αχρίδος: http://www.impantokratoros.gr/vasileia-ouranon.el.aspx , όπου ο άγιος αναφέρει: «δεν πρέπει να απατώμαστε και να νομίζουμε πώς όλοι οι κόποι και η βία ενός άνθρωπου αποφέρουν από μόνα τους τη σωτηρία. Δεν πρέπει να νομίζουμε πώς ο άνθρωπος μόνο με την ατομική προσπάθεια και βία θα φτάσει στην παρουσία του Ζώντος Κυρίου. Αν ο Κύριος δεν το θελήσει, κανένας θνητός δεν μπορεί να σταθεί προ προσώπου Αυτού.» και έναν του οσίου Εφραίμ του Σύρου: http://anavaseis.blogspot.gr/2010/01/blog-post_2413.html , όπου ο άγιος αναφέρει «καθώς η αρχή και το τέλος των αγαθών είναι η ταπεινοφροσύνη, ούτως η αρχή και το τέλος των κακών είναι η υψηλοφροσύνη. ».
6. Η Εκκλησία είναι Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική, όπως το Σύμβολο Πίστεως της Νικαίας ορίζει, και αυτή είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Εκκλησία που ο Κύριος ίδρυσε για όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως. Εστιάζοντας στο θέμα της καθολικότητας της Εκκλησίας, υπενθυμίζουμε πως ο Κύριος ήρθε χάριν όλων ανεξαιρέτως τον ανθρώπων στη γη. Στην Αγία Γραφή αναφέρεται:  26 πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· 27 ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. 28 οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. (προς Εφεσίους) http://users.otenet.gr/~gmcr/bible/GL.htm καθώς και «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη  [...] και ιδού εγώ μεθ᾿ υμών ειμι [...] έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ. κη΄, 19-20).
Σαφέστατα ο Χριστός καταργεί κάθε διαχωρισμό, κάθε διάκριση μεταξύ των ανθρώπων, όλους τους θεωρεί ίσους και κληρονόμους της βασιλείας Του. Εντούτοις, πολλοί από αυτούς που (κοσμίως ή μη) κατακρίνουν τους επισκόπους, το κάνουν και επειδή κάποιοι επίσκοποι τολμούν να… ανοίγουν διάλογο με ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων, δογμάτων ή θρησκειών, προς αλληλογνωριμία, συνεννόηση, καταλλαγή ή ορθόδοξη χριστιανική μαρτυρία. Κοινώς, κάποιοι προσπαθούν να επιβάλλουν διά των κατακρίσεων έναν εκβιασμό στους επισκόπους σχετικά με τη διοίκηση της Εκκλησίας και μια στενόμυαλη, παρωχημένη, εθνικιστικής μορφής, ομφαλοσκοπική, περιχαρακωμένη και φοβική «εκκλησία», πράγμα που αντιστρατεύεται τον καθολικό/παγκόσμιο χαρακτήρα της Εκκλησίας και τον ίδιο τον Κύριο. Παραπέμπουμε σε σχετική άποψη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου: http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=574910 από όπου και το χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Στην εποχή μας  είναι αδιανόητο να ενεργήσει κανείς σωστά σε οποιαδήποτε σφαίρα, οικονομική, πολιτική, πνευματική, θρησκευτική, αν δεν βλέπει τη ζωή σε παγκόσμια προοπτική. Η ορθόδοξη κατανόηση και βίωση του χρέους μας αποτελούν αίτημα της Ορθοδοξίας σήμερα. Κάθε μορφή πολώσεως μεταξύ τοπικού και οικουμενικού παραποιεί το ορθόδοξο φρόνημα. Μερικοί θέλουν η Ορθοδοξία να περιοριστεί στον εαυτό της.»  καθώς και χαρακτηριστικό απόσπασμα από το κοινό ανακοινωθέν των ορθοδόξων πατριαρχών της Σύναξης Προκαθημένων στο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως, εν έτει 2014:
«ουδέν θέμα της εποχής μας δύναται να θεωρηθή ή επιλυθή άνευ αναφοράς εις το παγκόσμιον, καθώς και ότι οιαδήτις πόλωσις μεταξύ τοπικού και παγκοσμίου καταλήγει εις αλλοίωσιν του ορθοδόξου φρονήματος. Ως εκ τούτου, ενώπιον και αυτών εισέτι των διαφωνιών, διαχωρισμών και διαιρέσεων, είμεθα αποφασισμένοι να διακηρύξωμεν το μήνυμα της Ορθοδοξίας. Αναγνωρίζομεν ότι ο διάλογος τυγχάνει πάντοτε καλλίτερος της συγκρούσεως. Η αποχώρησις και η απομόνωσις ουδέποτε αποτελούν επιλογήν. Επαναβεβαιούμεν την υποχρέωσίν μας να διαλεγώμεθα προς τον άλλον, μετά των άλλων ανθρώπων, μετά των άλλων πολιτισμών, όπως και μετά των άλλων χριστιανών και των ανθρώπων άλλων θρησκευτικών πεποιθήσεων.»


Δ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Είναι λογικό και αναμενόμενο να υπάρχει βάση σε κάποια σχόλια εις βάρος των κληρικών και ότι πράγματι και αυτοί δύνανται να παρεκτρέπονται, παραβαίνοντας γραπτούς (ή άγραφους) εκκλησιαστικούς ή άλλους κανόνες. Σε κάθε περίπτωση, εμφανίζονται πρόθυμοι ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ στη θέση τού κρίνοντος, ακόμη και του υβριστή ή του «εκκλησιαστικού εισαγγελέα», που κρατούν ανά χείρας ένα νοητό «ιερό δρεπάνι» και ένα «ορθοδοξόμετρο» με τα οποία καταγγέλλουν με ευκολία ή και αήθεια τους κληρικούς οιουδήποτε βαθμού ή διοικητικής θέσης στην Εκκλησία ως «καταπατητές ιερών κανόνων», «αδιάφορους για το ποίμνιο και την πίστη», «πλουτιστές», «φιλάργυρους», «αιρετικούς οικουμενιστές», «κοντοκουρεμένους», «κοσμικούς», «παγανιστές», «σατανιστές», «μασόνους», «λατινόφρονες», «προδότες» ή «αναξίους» (τουλάχιστον!). Θεωρώντας το φαινόμενο από την πατερική ορθόδοξη σκοπιά, την έργω και λόγω χριστιανική, μπορούμε εμείς οι ίδιοι να σώσουμε ή να καταδικάσουμε οποιονδήποτε; Οι άνθρωποι σώζουν τους άλλους, σώζονται βάσει των έργων τους (αξιομισθία) ή ο Κύριος σώζει κατά χάριν; Ήρθαμε ποτέ στη θέση του κρινόμενου (ή υβριζόμενου) συνανθρώπου (π.χ. κληρικού); Αντιληφθήκαμε τους περιορισμούς του, τις σκοπεύσεις του, τις αδυναμίες του, την αποστολή του, τη θέση του, την πίστη του ή τα μύχια της ψυχής του; Μπορούμε να ξέρουμε «τον κρυπτόν της καρδίας» καθενός; Ποιοι είμαστε; Μήπως… ανώτεροι του μοναδικού Κριτή και Καρδιογνώστη; Το να απαιτούμε από συγκεκριμένους ανθρώπους και δη κληρικούς το άριστο, το τέλειο, είναι καθαρά απάνθρωπο και παράλογο, προσομοιάζει δε
α) σε προτεσταντική-λογιστική ηθική, που προβλέπει ακριβοδίκαιη και άμεση τιμωρία σε κάθε παραβάτη της ακριβείας συγκεκριμένων κανόνων/συμπεριφορών. Έτσι εξηγείται εν τη γενέσει του το κεφαλαιοκρατικό σύστημα στην Κεντρική Ευρώπη μετά την άλωση της Πόλης το έτος 1204 από τους Φράγκους, με την επένδυση των λεηλατημένων θησαυρών της Βασιλεύουσας στον τοκισμό και τον δανεισμό, έτσι εξηγείται (εν μέρει) η στείρα απανθρωποποίηση και αποχριστοποίηση του σύγχρονου προτεσταντισμού και παπισμού.
β) σε συμπεριφορά υπερζέοντα ανεπίγνωστου ζηλωτή, ο οποίος έχει για όλους «χίλιους» λόγους κατάκρισης και «χίλιες» προφάσεις, όπως διασαφεί ο άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως (βλ. «Γνῶθι σ' αὐτὸν», κεφ. Ζ΄, § 36, σελ. 179):
«Ο μη κατ’ επίγνωσιν ζηλωτής»
 -Πλανᾶται στὶς σκέψεις καὶ στὶς ἐνέργειές του.
 -Πράττει τὰ ἐναντία πρὸς τὰς διατάξεις τοῦ Θείου Νόμου.
-Αὐτοχαρακτηρίζεται «ζηλωτὴς» καὶ «φρουρὸς τῶν πατρικῶν παραδόσεων, προφανῶς, ἀπὸ ὑπερεκτίμηση τῶν ἀπόψεών του καὶ τῆς ἀποστολῆς του.
-Χαρακτηρίζει ἄλλους, ἐκείνους ποὺ δὲν συμφωνοῦν μὲ τὶς ἀπόψεις του, «προδότες τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως» καὶ «σὲ δογματικὰ ζητήματα μειοδότες».
-Ἐπικρίνει καὶ κατακρίνει, χάριν δήθεν  τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως.
-Εὔχεται τῷ θεῷ νὰ ρίψη πῦρ ἐξ οὐρανοῦ νὰ κατακαύση πάντας τοὺς μὴ δεχόμενους τὰς ἀρχὰς καὶ πεποιθήσεις του και εκφωνεί ἐναντίον τους ἀναθέματα!
-Πρὸς τοὺς ἑτεροδόξους έχει μίσος, θυμό, φθόνο, ἐμπάθεια.
-Επιδεικνύει παράλογη ἐπιμονὴ ἐν τῇ προασπίσει τῶν ἰδίων φρονημάτων, παράφορο ζῆλος πρὸς κατίσχυσιν ἐν πᾶσι, φιλοδοξία, φιλονικία, ἔριδα, φιλοτάραχον».
Καταλήγει ο άγιος: «Ὁ μὴ κατ' ἐπίγνωσιν ζηλωτὴς εἶναι ἄνθρωπος ὀλέθριος».
Πολλές από τις αήθεις κρίσεις για τους κληρικούς ή ακόμη και για την Εκκλησία συλλήβδην ή ακόμη και για συγχρόνους αγίους (!) προέρχονται από ανθρώπους εκτός Ορθόδοξης Εκκλησίας, σχισματικούς, παρασυνάγωγους ή αιρετικούς, που υποκρύπτουν άλλες σκοπεύσεις στη διατύπωση των κρίσεών τους. Η κρίση αυτών συχνά είναι η αιχμηρότερη όλων και η πλέον αήθης. Στο ειδικό αυτό φαινόμενο (του γενικότερου φαινομένου που θίγουμε στο παρόν άρθρο) γίνεται μνεία εδώ: 


Ε. ΔΙΔΑΧΕΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ , ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ

1. Τι έκανε και δίδαξε ο Κύριος;
-Ο Ευαγγελιστής λέγει για τον Κύριο ότι αντιλή­φθηκε επακριβώς τι σκέφθηκαν οι Ιουδαίοι για τον Εαυτό του, όταν απευθύνθηκε στον παραλυτικό και συγχώρεσε τις αμαρτίες του. Οι γραμματείς των Ιουδαίων υποστήριζαν πως μόνο στο χέρι του Θεού είναι να συγχωρεί αμαρτίες. Ο Χριστός όμως όχι μόνο συγχωρεί, στην περίπτωση αυτή, τις αμαρτίες (του παραλύτου), αλλά αποδεικνύεται και καρδιογνώστης των ανθρώπων, πράγμα που μόνο σε Θεό ταιριάζει. 
-Συγχώρησε τον ληστή επάνω στον σταυρό, στα τελευταία λεπτά της ζωής του, έναν άνθρωπο που είχε διαπράξει οτιδήποτε φρικτό, όπως βιασμούς, δηώσεις, φόνους, ληστείες, προσβολές. Αυτός, όπως κάθε άνθρωπος, είχε το αναφαίρετο δικαίωμα στην μετάνοια και στην δικαίωση από τον ίδιον τον Κύριο. Ουδείς έχει «δικαίωμα» στην αυτοδικαίωση. Ο Κύριος έγινε για εμάς τύπος και έλεγχος της ευσεβοφάνειάς μας, της αυτάρκειάς μας, της αυτοδικαίωσής μας, οι οποίες δεν χρειάζονται σταυρό και Χριστό, για να εκφραστούν με αυθάδεια. Ο πρώτος που αποδεδειγμένα, διά των λόγων του ίδιου του Κυρίου, εισήλθε στον παράδεισο ήταν ο εν λόγω ληστής. Ο ληστής δεν ανέλαβε λόγο υπεράσπισης του εαυτού του ή κατάκρισης τρίτων. Οψόμεθα όλοι, που θεωρούμε εαυτούς ως έχοντες καλύτερο βίο από αυτόν τον ληστή ή από τον βίο που έχουν οι«σφάλλοντες» ιερείς και επίσκοποι.
-Δίδαξε την παραβολή των εργατών του αμπελώνα, όπου καθαρά φαίνεται πως άλλα τα μέτρα του Θεού και άλλα τα ανθρώπινα. 8 ὀψίας δὲ γενομένης λέγει ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος τῷ ἐπιτρόπῳ αὐτοῦ· κάλεσον τοὺς ἐργάτας καὶ ἀπόδος αὐτοῖς τὸν μισθόν, ἀρξάμενος ἀπὸ τῶν ἐσχάτων ἕως τῶν πρώτων.  9 καὶ ἐλθόντες οἱ περὶ τὴν ἑνδεκάτην ὥραν ἔλαβον ἀνὰ δηνάριον.  10 ἐλθόντες δὲ οἱ πρῶτοι ἐνόμισαν ὅτι πλείονα λήψονται, καὶ ἔλαβον καὶ αὐτοὶ ἀνὰ δηνάριον.  11 λαβόντες δὲ ἐγόγγυζον κατὰ τοῦ οἰκοδεσπότου 12 λέγοντες ὅτι οὗτοι οἱ ἔσχατοι μίαν ὥραν ἐποίησαν, καὶ ἴσους ἡμῖν αὐτοὺς ἐποίησας τοῖς βαστάσασι τὸ βάρος τῆς ἡμέρας καὶ τὸν καύσωνα.  13 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν ἑνὶ αὐτῶν· ἑταῖρε, οὐκ ἀδικῶ σε· οὐχὶ δηναρίου συνεφώνησάς μοι;  14 ἆρον τὸ σὸν καὶ ὕπαγε· θέλω δὲ τούτῳ τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς καὶ σοί· 15 ἢ οὐκ ἔξεστί μοι ποιῆσαι ὃ θέλω ἐν τοῖς ἐμοῖς, εἰ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρός ἐστιν ὅτι ἐγὼ ἀγαθός εἰμι;  16 Οὕτως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι καὶ οἱ πρῶτοι ἔσχατοι· πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.  Στη διακριτική ευχέρεια του Θεού είναι να ανταμείβει ομοίως τα τέκνα του, αδιαφόρως του εμφανούς κόπου τους, καθώς και να απορρίπτει ελέγχους περί της επιλογής Του, ως αβάσιμους.
-Ονόμασε «αδελφούς» τους φαρισαίους και γραμματείς της εποχής του, συγχρωτίστηκε με όλους ανεξαιρέτως της κοινωνίας του, δεν επέλεξε «καθαρότητα» στις συνάφειές του. Κατά τον 50ό ψαλμό του Δαβίδ: «διδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου, καὶ ἀσεβεῖς ἐπὶ σὲ ἐπιστρέψουσι.». Ο Κύριος διέσχισε κάθε κοσμικό όριο στον βίο και στον λόγο Του, διέσπασε κάθε καθεστηκυία αντίληψη περί τους σε ποιους «αρμόζει» να αποταθεί.
-Είπε «ούκ ήλθον καλέσαι δικαίους αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν» και «ο πατήρ μου ανατέλλει τον ήλιον του επί δικαίους και αδίκους». Βλέπουμε ότι η θεία Δικαιοσύνη είναι θεϊκά ισοπεδωτική και εξισωτική, τα μάλα διαφέρουσα από την ανθρώπινη. Ο Κύριος για όλους δίδαξε, έπαθε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε, ακόμη και γι’ αυτούς που κάποιοι ονειδίζουν, διαπομπεύουν ή απλώς κρίνουν δημοσίως, π.χ. ορθοδόξους κληρικούς. Περισσότερα στο
-Υπερασπίστηκε μία μοιχό γυναίκα, κάποιο ανθρώπινο πλάσμα που διέπραξε ό,τι η κοινωνία της, αλλά και πολλά ηθικά συστήματα αξιών, ποτέ δεν θα δεχόταν! Αυτήν τη γυναίκα ουδείς, πλην ΕΝΟΣ, βρέθηκε να υπερασπιστεί. Η ίδια δεν είχε φωνή απολογίας ενώπιον ουδενός, ανώφελο, αδύνατον να μιλήσει εμπρός στους δημόσιους τιμωρούς της. Ήταν αμίλητη, σαν φωτογραφία. ΕΝΑΣ, ο ίδιος ο ΚΥΡΙΟΣ στάθηκε εμπρός στα ανθρωπόμορφα κτήνη που ήταν έτοιμα να κατακρεουργήσουν την γυναίκα, ΛΙΘΟΒΟΛΩΝΤΑΣ την. Ο Κύριος αποτάθηκε στους αυτόκλητους τιμωρούς και τους είπε «Ο αναμάρτητος υμών πρώτος τον λίθον βαλέτω». Τα ανθρωπόμορφα κτήνη τότε ΑΛΛΟΙΩΘΗΚΑΝ, κάτι έσπασε μέσα τους, συναισθάνθηκαν τουλάχιστον κάποια ντροπή, κάποιον έλεγχο συνειδήσεως, και άφησαν τις πέτρες να κυλήσουν από τα χέρια τους. Ακόμη και αυτοί τουλάχιστον ΜΕΤΑΜΕΛΗΘΗΚΑΝ. Τι κάνουν ΤΩΡΑ οι διάφοροι και αυτοδιορισμένοι «εκκλησιαστικοί εισαγγελείς» και τιμητές των πάντων; Τι διέρχεται από τη συνείδησή τους; Μπορούν οι ιερείς, οι επίσκοποι και οι πατριάρχες στις φωτογραφίες να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους; Είναι «ένοχοι» και θα λάβουν από αυτούς εδώ και τώρα τη δημόσια στηλίτευση, τη δημόσια τιμωρία; Από το κατά Ιωάννην αντίστοιχο ευαγγελικό χωρίο, με ποιους άραγε αυτοί θέλουν να μοιάζουν; Ποιον μιμούνται; Ποιοι είναι;
 -η ΕΝΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ;; 
-ο ΚΥΡΙΟΣ ;;
-οι ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΤΙΜΩΡΟΙ ;;
Ας διαλέξουν!

Σημείωση: Οι φτωχές μας δυνάμεις βεβαίως δεν επαρκούν ούτε στο ελάχιστο να ερμηνεύσουν ή να περικλείσουν το νόημα του βίου και της διδασκαλίας του Κυρίου ή οποιουδήποτε αγίου. Εδώ γίνεται απλώς μία σύντομη και μη περιεκτική αναφορά, κατά δύναμιν.

2. Τι μας δίδαξε ο προφήτης Ιερεμίας;
«Ο άνθρωπος μπορεί να δει μόνο το πρόσωπο. Ο Θεός όμως βλέπει την καρδιά». 

3. Τι μας δίδαξε η οσία Μαρία η Αιγυπτία;
Παρασύρθηκε στην πορνεία από τα 12 της έτη. Υπήρξε μία από τις ωραιότερες και (κοσμικά) ενδοξότερες γυναίκες των ημερών της. Παρέμεινε επί 17 έτη στην πορνεία, τον πλούτο και τη δόξα. Μετανοούσε επί 17 έτη δεχόμενη σκληρούς σαρκικούς πειρασμούς. Μετανοούσε άλλα 30 έτη επίσης δοκιμαζόμενη. Πέθανε ισάγγελη.

4. Τι μας δίδαξε ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος 
-ερμηνεύοντας την παραβολή του ασώτου υιού;
«“Θα σηκωθώ και θα πορευθώ προς τον πατέρα μου”, λέγει ο άσωτος υιός της παραβολής, και θα του πω: “Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και ενώπιόν σου και δεν είμαι άξιος να ονομασθώ υιός σου. Κάνε με σαν ένα από τους δούλους σου”. Μου αρκούν για τη σωτηρία μου αυτά τα λόγια. Μου αρκεί για μεσολάβηση το όνομα του πατέρα μου. Γιατί δεν μπορεί ο δικός μου πατέρας, όταν προσφωνηθεί πατέρας από μένα, να μη φανεί και στα έργα πατέρας. Δεν μπορεί να μη συγκινηθούν τα σπλάχνα του, γιατί είναι εύσπλαχνος. Δεν μπορεί, όταν ακούσει το “ήμαρτον”, να μη δώσει συγγνώμη στα παραστρατήματά μου... Γνωρίζω πόσα κατορθώνει σ' αυτόν η μετάνοια. Γνωρίζω πόση δύναμη έχουν μπροστά του τα δάκρυα... Γνωρίζω του Θεού μου την αγαθότητα. Γνωρίζω του πατέρα μου την ημερότητα. Θα με ελεήσει τώρα που μετανοώ, εμένα που δεν με τιμώρησε όταν αμάρτανα.»
-συμπληρώνοντας το Μέγα Βασίλειο; 
«η νηστεία αποδιώκει τον κορεσμό της ακρασία, ανακαινίζει την καρδιά του ανθρώπου, καταστέλλει τις φλεγμονές του θυμού, καθαρίζει τις αισθήσεις της ψυχής και του σώματος, θεραπεύει τα τραύματα της ψυχής, ανακαινίζει την ψυχή από την αμαρτία, εκπορθεί τα πάθη, γαληνεύει τους λογισμούς και εισάγει στη ζωή του ανθρώπου το φόβο για το Θεό.» http://www.pemptousia.gr/2014/03/%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CE%BD%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1/

5. Τι μας δίδαξε ο Άγιος Αντώνιος;
«Σ' εκείνον που δεν γνωρίζει να διακρίνει ποιο  είναι το αγαθό και ποιο είναι το κακό, δεν του επιτρέπεται να κρίνει τους αγαθούς και κακούς. Διότι ο άνθρωπος που γνωρίζει τον Θεόν είναι αγαθός, ενώ αν δεν είναι αγαθός, τίποτα δεν γνωρίζει, ούτε θα μάθει ποτέ τίποτα. Ο λόγος είναι ότι το αγαθόν είναι τρόπος γνώσεως του Θεού.»

6. Τι μας δίδαξε ο Μέγας Βασίλειος;
«Η νηστεία δεν ασκεί επίδραση μόνο στα άτομα. Επηρεάζει και ολόκληρη την κοινωνία. Συμμορφώνει και καθησυχάζει σύντομα όλους τους ανθρώπους. Επιβάλλει σιγή στα ξεφωνητά και τις κραυγές, εξορίζει τους τσακωμούς και τις διαμάχες, απομακρύνει την κατάκριση και την καταλαλιά.»

7. Τι μας δίδαξε ο όσιος Μάξιμος Ομολογητής;
«Μερικοί καταβάλλουν πολλή φροντίδα για την είσοδο των φαγητών στο στόμα, δείχνουν όμως αμέλεια για την έξοδο των λόγων από το στόμα!»

8. Τι μας δίδαξε ο απαθής αββάς του Γεροντικού;
Πήγαν δύο μοναχοί της ερήμου στον ξακουστό, για την αγιότητά του, αββά της περιοχής τους για να ακούσουν λόγους πνευματικούς και για να ελέγξουν εάν όντως η… γενειάδα του αββά έφτανε μέχρι το έδαφος! Ο αββάς τούς δέχτηκε με πολλή αγάπη και τους απάντησε με ταπείνωση σε όλα τους τα ερωτήματα. Κατόπιν, οι μοναχοί του ζήτησαν να… ξετυλίξει τη γενειάδα του, την οποία ο αββάς είχε δεμένη γύρω από τη μέση του. Ο αββάς με πολλή απλότητα το έκανε και η γενειάδα έφτανε σχεδόν μέχρι το έδαφος, δεν το ακουμπούσε όμως. Εμπρός στα έκπληκτα μάτια τους, ο αββάς σεμνά τους είπε πως το μήκος των τριχών κανέναν δεν έσωσε και πως είναι μάταιη η ενασχόληση με τέτοια θέματα. Οι μοναχοί αντιλήφθηκαν την πλάνη τους και αποδέχθηκαν τους λόγους του.

9. Τι μας δίδαξε ο άγιος π. Παΐσιος Αγιορείτης;
«Μόνον ο Θεός κρίνει δίκαια, γιατί μόνον Αυτός γνωρίζει τις καρδιές των ανθρώπων. Εμείς, επειδή δεν ξέρουμε την δίκαιη κρίση του Θεού, κρίνουμε “κατ’ όψιν”, εξωτερικά, και γι’ αυτό πέφτουμε έξω και αδικούμε τον άλλον. Η ανθρώπινη κρίση μας δηλαδή είναι μία μεγάλη αδικία. Είδες τι είπε ο Χριστός: “Μη κρίνετε κατ’ όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε”. Θέλει πολλή προσοχή.» 
http://www.oodegr.com/oode/pateres1/paisios/katakrisi1.htm

10. Τι μας δίδαξε το Γεροντικό;
«Χρόνου φείδου».
Δεν είναι πολύ συμφερότερο να δαπανούμε το χρόνο μας στον έλεγχο και την εξέταση της ψυχής μας, στην προσευχή και στη μετάνοια, παρά στην εξέταση των εσφαλμένων του συνανθρώπου μας; Δεν είναι αυτό κάτι το σημαντικότατο, κάτι που μας φέρνει κοντά στον ίδιο τον Κύριο και απομακρύνει τους πειρασμούς της κατάκρισης και της δοκησισοφίας;

Γίναμε ευδόκιμοι μαθητές σε όλα αυτά;!



Στ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Καταλήγουμε πως είναι μάταιος κόπος η τυχόν ενασχόλησή μας με τις επιλογές, τα λόγια, τις κινήσεις, τις φωτογραφήσεις, τις τρίχες, τα ενδύματα κλπ του άλλου, πολλώ δε μάλλον εάν είναι παπάς... Μάλλον ως έκφραση επιθετικής ή υποτιμητικής διάθεσης συμβαίνει συνήθως κάτι τέτοιο, αν και όχι πάντα. Θα ήταν, νομίζουμε, εντιμότερο να έχουμε ήδη αποφασίσει οι ίδιοι να γίνουμε ιερείς, επίσκοποι ή πατριάρχες (εάν η Εκκλησία μας έκρινε αξίους), παρά να κρίνουμε αυτούς που έγιναν. Εφόσον δεν το πράξαμε (ή η Εκκλησία δεν μας επέλεξε), θεωρούμε περιττό και επιζήμιο να κρίνουμε ιερείς, επισκόπους ή πατριάρχες. Σε αυτήν την περίπτωση, οι πατέρες διδάσκουν πως είναι προτιμότερη η σιωπή και η προσευχή γι’ αυτούς, όσα «δίκια» και εάν έχουμε ή νομίζουμε πως έχουμε. Προσευχή και νηστεία συστήνουν οι διακριτικοί πατέρες, ώστε ο Κύριος να φωτίζει τους κληρικούς στο διακόνημά τους. Προσευχή από όλους, κληρικούς και λαϊκούς, υπέρ του σύμπαντος κόσμου. Εάν είμαστε όντως χριστιανοί, οφείλουμε να διαφυλάξουμε πρωτίστως την μέγιστη αρετή, που ο Κύριος διδάσκει πως είναι η αγάπη. Ας αφήσουμε κατά μέρος εμπάθειες και κρίσεις, ας μην καλύπτουμε πίσω από προφάσεις όσα παραλείπουμε. Εντοπίσαμε λάθη σε ιερέα; Ας κάνουμε προσευχή! Αυτά τα λάθη δεν μας αφήνουν να ησυχάσουμε; Προσευχή, νηστεία και καθαρή εξομολόγηση στον πνευματικό. Μόνο έτσι θα εντοπίσουμε τα δικά μας λάθη και θα έχουμε την δυνατότητα να διορθωθούμε. 
http://www.oodegr.com/oode/orthod/mystiria/eksomologisi_eksomologos1.htm
Ο μακαριστός και λαμπρός ιερέας π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος παραθέτει προσευχή υπέρ των ιερέων και αρχιερέων, στην οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται τα εξής:
«Δεόμεθά σου, Κύριε, ῥῦσαι ἡμᾶς καὶ λύτρωσαι, ὅτι πολλὰ τοῖς νόμοις Σου ἀφρόνως προσεπταίσαμεν καὶ ἐκολλήθη  γαστὴρ ἡμῶν εἰς γῆν ἰλύος. Ἐγενήθημεν ὡσεὶ σκεύη ἀπολωλότα, καὶ ἠκούσαμεν ψόγον πολλῶν παροικούντων κυκλόθεν.»
και
«Δὸς δή, φιλεύσπλαγχνε Κύριε, καὶ τοῖς ἁγίοις Σου Ἀρχιερεῦσι καὶ Ἱερεῦσιν, οὓς Πνεῦμα τὸ Πανάγιον ποιμαίνειν ἔθετο τὴν ἐπὶ γῆς στρατευομένην Ἐκκλησίαν Σου, χάριν συνέσεως εἰς τὸ διανοεῖσθαι καὶ πράττειν τὰ εὐάρεστά Σοι καὶ τῷ μυστικῷ Σου Σώματι συμφέροντα. Σὺ τοίνυν, Ἰησοῦ Χριστέ, κυβέρνησον καὶ δίδαξον καὶ φώτισον αὐτοὺς τοῦ ἀγαπᾶν ὑπὲρ τὰ πρόσκαιρα τὴν δόξαν Σου τὴν ἄφθαρτον· ὑπὲρ τὰ ὅρια τῶν γεηρῶν Ἐπισκοπῶν καὶ Ἐνοριῶν αὐτῶν, ὁρᾶν τὴν ἀμετάθετόν Σου Βασιλείαν, ἣν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου ἡτοίμασας πᾶσι τοῖς ἀγαπῶσί Σε. »

Ζ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Εύστοχο θεωρούμε το σκωπτικό σχόλιο πως κάποιοι «νηστεύουν» ή καμαρώνουν για την «ευσέβειά τους», αλλά «ΤΡΩΝΕ» με τα… λόγια τους:  
-τα ρούχα τους!
-τα ράσα κάποιων παπάδων!
-ανθρώπους! 

Ας λάβουμε νηφαλίως και με αυτοκατάκριση υπ’ όψιν όλα τα ανωτέρω, όταν
-προδικάζουμε ως αρνητικό το περιεχόμενο της καρδιάς του συνανθρώπου μας, υφαρπάζοντας με ανεπίγνωστη τόλμη την ιδιότητα της καρδιογνωσίας και της κρίσης από τον Κύριο.
-κρίνουμε συνάνθρωπο, για οποιονδήποτε λόγο. Κάθε άνθρωπος ΜΠΟΡΕΙ να μετανοήσει και να γίνει καλύτερός μας στα μάτια του Κυρίου, ακόμη και άγιος.

Ο Κύριος να μας φωτίζει όλους, σε κάθε τι που εισέρχεται στην καρδιά μας ή εξέρχεται από τα χείλη μας.