«ουδέ αίμα μαρτυρίου ημπορεί να εξαλείψη την αμαρτίαν του χωρισμού της Εκκλησίας και της διαιρέσεως, και το να σχίση τινάς την Εκκλησίαν είναι χειρότερον κακόν από το να πέση εις αίρεσιν» Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2015

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΚΑΒΟΥΡΙΔΗ ΣΤΗ ΒΡΑΔΥΝΗ 11-12-1950

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ 1950 ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΛΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ ΚΑΒΟΥΡΙΔΗ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
Παρουσιάζουμε άρθρο που έγραψε το Δεκέμβριο του 1950 ο μοναχός Χρυσόστομος Καβουρίδης (1870-1955) ως απάντηση σε ανακοίνωση της συνοδικής επιτροπής της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του ημερολογιακού ζητήματος. Το άρθρο αυτό δημοσίευσε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Βραδυνή» στις 11-12-1950 ως «Πρόεδρος της συνόδου των παλαιοεορτολογιτών». Σημειώνουμε πως το άρθρο είναι αρκετά γνωστό μεταξύ παλιοημερολογιτών παρατάξεων του ματθαιικού κλάδου [1], όχι όμως και μεταξύ παλιοημερολογιτών παρατάξεων του φλωρινοσεραφειμικού κλάδου [1].




Β. ΣΥΝΤΟΜΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥ
Ο υπογεγραμμένος ως «πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος» είναι ο μοναχός Χρυσόστομος Καβουρίδης,  ένας από τους ηγέτες της παλιοημερολογίτικης αντιεκκλησιαστικής ανταρσίας (1935-1955), ο οποίος διετέλεσε μητροπολίτης Πελαγονίας, μητροπολίτης Φλωρίνης, αλλά καθαιρέθηκε παντός ιερατικού βαθμού από Συνοδικό Δικαστήριο της Εκκλησίας της Ελλάδος βάσει της απόφασης 3/1935 [2]. Υπήρξε αξιόλογη εκκλησιαστική φυσιογνωμία έως τα μέσα της δεκαετίας του ’30, είχε μάλιστα παλιότερα σημαντική εθνική δράση. Δυστυχώς προσωπικές φιλοδοξίες και πάθη δεν του επέτρεψαν μία καλή συνέχεια εντός Εκκλησίας, αφού επιδίωκε εις μάτην την ηγετική θέση στην «Αποστολική Διακονία», αλλά και καταφερόταν εναντίον του προσώπου του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου, για τον οποίο δυσκολευόταν να αποδεχτεί ότι είχε ανέλθει στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. [2] Το κίνημα των παλιοημερολογιτών μεταξύ 1924-1935 είχε ως πρωτοστάτες ολιγάριθμους και απαίδευτους Αγιορείτες μοναχούς [3] και οπαδούς κυρίως αγραμμάτους και απλοϊκούς ευσεβείς, ενώ πληθυσμιακά έφθινε ραγδαία. Απροσδόκητη προβολή και ένταση γνώρισε όταν το 1935 τρεις επίσκοποι της Εκκλησίας της Ελλάδος διέκοψαν την κοινωνία με αυτή και ανέλαβαν την διοίκηση των παλιοημερολογιτών. Αυτοί ήταν οι Δημητριάδος Γερμανός Μαυρομμάτης, πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης και Ζακύνθου Χρυσόστομος. Ουσιαστικά, οι τρεις αυτοί βρήκαν έτοιμο ένα κίνημα μεταξύ των πιστών, το οποίο χρησιμοποίησαν για την εξυπηρέτηση των προσωπικών τους επιδιώξεων, μεταχειριζόμενοι την πρόφαση της αλλαγής του ημερολογίου, η οποία είχε επεξηγηθεί αναλυτικά [4], αλλά όχι επί ικανό χρονικό διάστημα.


Γ. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
Στο δημοσίευμα ο μοναχός Χρυσόστομος Καβουρίδης
-ονομάζει «παλαιοεορτολογίτες» και «οπαδούς του παλαιού εορτολογίου» και «παλαιοημερολογίτες» τους αποκοπέντες από την κοινωνία της Εκκλησίας της Ελλάδος με αφορμή την αλλαγή του ημερολογίου. Σήμερα κάποιοι παλιοημερολογίτες θεωρούν «χλευαστική» την ονομασία «παλαιοημερολογίτες», ενώ αυτήν ακριβώς (και άλλες παρεμφερείς) τους απέδωσε ο ίδιος ο ηγέτης τους (τουλάχιστον ο ένας από τους δύο αρχικούς)
-ονομάζει «αγώνα» το κίνημα αντιεκκλησιαστικής ανταρσίας που είχε ως αφορμή την αλλαγή του ημερολογίου στην Εκκλησία της Ελλάδος
-ταυτίζει, ως μη ώφειλε, το νέο πολιτικό ημερολόγιο με το γρηγοριανό
-δηλώνει πως η αντίπαλη παράταξη παλιοημερολογιτών (Ματθαίου, Κερατέας) απέκτησε τεράστια περιουσία με αθέμιτα μέσα, εμπορευόμενη την ευσέβεια, κάνει μάλιστα λόγο για «πλούσια μονή Κερατέας»
-αναγνωρίζει τα αποκαλυφθέντα σκάνδαλα της παράταξης των παλιοημερολογιτών της Κερατέας και δηλώνει πως η δική του παλιοημερολογίτικη παράταξη δεν έχει σχέση με αυτά ή κοινωνία με αυτή
-επιχειρεί να δικαιολογηθεί για ακρότητες σε παλιότερη εγκύκλιό του, με την οποία συντασσόταν με τους παλιοημερολογίτες Ματθαίου-Κερατέας, την οποία ουσιαστικά αποκηρύσσει
-επιχειρεί να δικαιολογηθεί για το ότι έγινε παλιοημερολογίτης έντεκα (11) ολόκληρα έτη μετά την ημερολογιακή αλλαγή στην Εκκλησία της Ελλάδος, διότι έλπιζε ότι όλες οι τοπικές Εκκλησίες θα άλλαζαν το ημερολόγιό τους
-δηλώνει πως το ημερολογιακό σχίσμα προκάλεσαν οι παλιοημερολογίτες και πως αυτοί αποσχίστηκαν από την Εκκλησία της Ελλάδος
-δηλώνει πως οι παλιοημερολογίτες ξέφυγαν από τα όρια των ιερών κανόνων και εκτράπηκαν σε ακρότητες [5]
-δέχεται ως έγκυρη την Εκκλησία της Ελλάδος
-ονομάζει «ζωτική αρτηρία» το παλαιό ημερολόγιο
-εκφράζει την πρωτότυπη άποψη ότι έπρεπε κάποιος μητροπολίτης της Εκκλησίας της Ελλάδος να ΥΠΟΚΡΙΘΕΙ τον παλιοημερολογίτη, ώστε να ηγηθεί των παλιοημερολογιτών και να τους συγκρατήσει από ακρότητες και εντός κανονικών ορίων
-ζητά επίδειξη σεβασμού έως ότου συγκληθεί Πανορθόδοξη Σύνοδος ή Μεγάλη Τοπική Σύνοδος, την οποία θεωρεί αρμόδια να ασχοληθεί με το ημερολογιακό ζήτημα
-κάνει έμμεση αναφορά σε δήθεν πανορθόδοξες αποφάσεις που καταδικάζουν το εισαχθέν στην Εκκλησία της Ελλάδος ημερολόγιο, ενώ γνωρίζει πως υπήρξε πλαστογραφία εκκλησιαστικών εγγράφων και κατασκευή σχετικού πλαστού «σιγιλλίου» [6]
-επιφυλάσσει άδικες βολές κατά του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου [7]
-υπογράφει ως πρώην μητροπολίτης και ως επίσκοπος, παρότι είναι απλός μοναχός, προφανώς μη αποδεχόμενος την απόφαση υπ' αρ. 3/1935 περί καθαίρεσής του από την Εκκλησία της Ελλάδος
-πουθενά δεν ονομάζει ή, έστω, υπονοεί πως οι παλιοημερολογίτες (της παράταξής του) αποτελούν τους μόνους ορθοδόξους χριστιανούς Ελλάδος ή την Μία Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, ούτε ονομάζει «γνησίους ορθοδόξους» τους παλιοημερολογίτες
-το άρθρο διέπεται από απογοήτευση από το παλιοημερολογίτικο κίνημα και τους καρπούς του

Δ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
1. «Αλλ’ ότε είδομεν ότι το σχίσμα εδημιουργήθη υπό των Παλαιοημερολογιτών και άνευ ημών και ότι τούτο ελλείψει ποιμαντορικής εποπτείας και καθοδηγήσεως εξετρέπετο εις ακρότητας επί ζημία του κύρους της Εκκλησίας και του γοήτρου της  Ιεραρχίας… απεδύθημεν εις τον αγώνα ίνα καθησυχάσωμεν την ορθόδοξον συνείδησιν ημών και των οπαδών του παλαιού εορτολογίου και ίνα προλάβωμεν περισσότερα έκτροπα»
2. «η  Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος αντί διά μέσων διαφωτιστικών και ειρηνικών να πείση τους από της Εκκλησίας αποσχισθέντας παλαιοημερολογίτας και εις τους κόλπους αυτής να προσελκύση»
3. «η Ιεραρχία χάριν του κύρους της Εκκλησίας και του γοήτρου αυτής έδει να εισηγηθεί εις ένα Μητροπολίτην να υποκριθεί τον παλαιοημερολογίτην και να τεθεί επί κεφαλής των παλαιοημερολογιτών, όπως συγκρατήση τον αγώνα εις τα όρια τα κανονικά» 

Ε. ΠΡΟΗΓΗΘΕΝΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Γεγονός είναι πως στις 26-6-1950, λίγες ημέρες μετά την εκδημία του αντιπάλου ηγέτη παλιοημερολογιτών, του καθηρημένου πρώην αρχιμανδρίτη Ματθαίου Καρπαθάκη, ο μοναχός Χρυσόστομος Καβουρίδης δημοσίευσε εγκύκλιο (υπ' αρ. 13) με την οποία διακήρυττε τις ίδιες θέσεις με τον Καρπαθάκη (τις οποίες έως πρότινος δεν αποδεχόταν) και δήλωνε δημοσίως πως τα μυστήρια της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν είναι έγκυρα και αγιαστικά και πως αυτή στερείται θείας χάριτος. Με αυτό το δημοσίευμα από 11-12-1950 σε αθηναϊκή εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας ο Καβουρίδης ουσιαστικά ανακάλεσε την «ομολογία πίστεως» που είχε κάνει νωρίτερα το ίδιο έτος με την εγκύκλιο από 26-5-1950. Ο Καβουρίδης είχε πικρή πείρα από θυελλώδεις έριδες και πνεύμα διχόνοιας εντός των κόλπων των παλιοημερολογιτών, ήταν μάλιστα ένας από τους ελαχίστους με ακαδημαϊκή μόρφωση μεταξύ των πρωτεργατών του σχίσματος.

Στ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1. το νέο πολιτικό ημερολόγιο που εισήχθη στην Εκκλησία της Ελλάδος εν έτει 1924 είναι μία διορθωμένη εκδοχή του ιουλιανού ημερολογίου και όχι γρηγοριανό, από το οποίο διαφέρει θρησκευτικώς (υπολογισμός Πάσχα), αλλά και μαθηματικώς.
2. Ἡ διόρθωση τοῦ Ἰουλιανοῦ Ἡμερολογίου ἔγινε γιά νά συμβαδίζει ἡ Ἐκκλησία μέ τά πολιτικά θέσμια καί νά μήν ταλαιπωροῦνται τά τέκνα Της. Κάνοντας αὐτή τήν προσαρμογή ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία δέν ἔκανε τίποτε περισσότερο ἀπό τό νά ἐφαρμόσει τόν ΛΗ΄ Κανόνα τῆς Πενθέκτης Συνόδου, σύμφωνα μέ τόν ὁποῖο, «τοῖς πολιτικοῖς καί δημοσίοις τύποις καί ἡ τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων τάξις ἀκολουθείτω». Ἄλλες Ἐκκλησίες πού δέν εἶχαν πρόβλημα συνεργασίας μέ τήν Πολιτεία, κράτησαν τό Ἰουλιανό Ἡμερολόγιο, χωρίς νά διακόψουν τήν κοινωνία τους μέ τή Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Εἴμαστε συνεπῶς ἑνωμένοι μέ τήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων, μέ τήν Μοναστική Πολιτεία τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μέ τήν Ἱερά Μονή Ἁγίας Αἰκατερίνης τοῦ Σινᾶ καί μέ τίς Σλαβικές Ἐκκλησίες πού ἀκολουθοῦν τό μή διορθωθέν Ἰουλιανό Ἡμερολόγιο [8].
3. Εορτολογική ομοιομορφία ουδέποτε υπήρξε στην Εκκλησία. Η ποικιλία των λατρευτικών τυπικών, των λειτουργικών αμφίων, των γλωσσών, των νηστειών, του εορταστικού κύκλου κλπ ουδέποτε αποτελούσε λόγο διάσπασης της εκκλησιαστικής ενότητας και κοινωνίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμη και η εορτή του Πάσχα τελούνταν σε διαφορετικούς χρόνους από τις κατά τόπους Εκκλησίες, με έως και ενάμιση μήνα διαφορά, μέχρι και τρεις αιώνες μετά την απόφαση της α΄ οικουμενικής συνόδου για ταυτόχρονο εορτασμό της. [2]

Ζ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα οι παλιοημερολογίτες των φλωρινοσεραφειμικών παρατάξεων τείνουν να θεοποιούν, ενώ οι παλιοημερολογίτες των ματθαιικών παρατάξεων τείνουν να δαιμονοποιούν, τον μοναχό Χρυσόστομο Καβουρίδη. Φαίνεται πως ο ίδιος είχε άλλη συνείδηση της θέσης του, από αυτή που του αποδίδουν οι σημερινοί παλιοημερολογίτες, ασχέτως διαχωρισμών. Οπωσδήποτε υπήρξε πολύ μετριοπαθέστερος των επιγόνων του και δεν πίστευε καν ότι θα ιδρύονταν από αυτούς νέες χριστιανικές «ορθόδοξες εκκλησίες» που θα διεκδικούσαν την μοναδική γνησιότητα της ορθοδοξίας επί γης. Η εύγλωττη πράξη του ήταν να μην αφήσει διαδόχους «επισκόπους» [9], ώστε να μην δοθεί από τα χέρια του συνέχεια σε αυτό που ο ίδιος ενδόμυχα γνώριζε, ως πτυχιούχος θεολόγος, ότι το παλιοημερολογίτικο κίνημα ήταν ένα ολοφάνερο σχίσμα, όσο και αν διεπόταν από ανθρώπους που είχαν και ζήλο και ευσέβεια, όχι όμως επίγνωση. Ευχόμαστε ολόψυχα οι σημερινοί αυτόκλητοι «γνήσιοι ορθόδοξοι χριστιανοί» (παλιοημερολογίτες) να αντιληφθούν ότι ψυχωφέλιμη είναι η εγκατάλειψη της απόστασης από την Εκκλησία, αλλά η εισδοχή ή επιστροφή τους σε αυτή! Ο Θεός βοηθός!

Υποσημειώσεις:
[1] Άρθρο «Οι παρατάξεις των παλιοημερολογιτών Ελλάδος»  http://enotitapisteos.blogspot.gr/2015/01/blog-post_23.html
[2] Τευχίδιο «Ημερολογιακά Β’» https://www.scribd.com/doc/269712569/1929-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΑ-Β
[3] Βιβλίο «Αθωνικά Άνθη», τόμος 10ος,  μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου https://www.scribd.com/doc/274418604/ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ-ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΗΣ-ΑΘΩΝΙΚΑ-ΑΝΘΗ
[4] «Υπόμνημα περί ημερολογίου», 1923, Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου https://www.scribd.com/doc/269710224/1923-ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ-ΥΠΟΜΝΗΜΑ-ΠΕΡΙ-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
και «Η διόρθωσις του ημερολογίου», 1924, περιοδικό «Εκκλησία» https://www.scribd.com/doc/269711407/1924-ΕΚΚΛΗΣΙΑ-ΔΙΟΡΘΩΣΙΣ-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
[5] Διδακτορική διατριβή Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου Παρασκευαϊδη http://myriobiblos.gr/books/book1/index.html
[6] «Επί τινός δήθεν ανεκδότου εγκυκλίου του Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου Β'», 1931, Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου  https://www.scribd.com/doc/290628245/ΕΠΙ-ΤΙΝΟΣ-ΔΗΘΕΝ-ΑΝΕΚΔΟΤΟΥ-ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ-ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
[7] «Ημερολογιτικών κατηγοριών έλεγχος», 1936, Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου https://www.scribd.com/doc/290666646/ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΩΝ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ-ΕΛΕΓΧΟΣ-ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
[8] Απόσπασμα πορίσματος από την Συνοδική Επιτροπή επί των Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ιανουάριος 2006 http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/dogma/aftoxeires.htm

[9] Άρθρο με τίτλο «Κατάντημα μιας κάλπικης διαδοχής», 2010, καθηγητής Αριστείδης Πανώτης http://www.amen.gr/article/katantima-mias-kalpikis-diadoxis